Ailelerin ‘Her zaman hasta, sürekli antibiyotik kullanıyoruz, her ay doktora gidiyoruz ’ türünde ifade ettikleri çocuklar, doktorlar için sık karşılaşılan ve çözüm bekleyen önemli sorunların başında gelir. Enfeksiyonlar, çocuklarda poliklinik başvurusu ve yatış nedenleri arasında en önde gelen sebeptir.Sık hastalanan çocuklar, özellikle çocuğumun savunma-bağışıklık sistemlerinde (immün yetmezlik) bir sorun mu var noktasında aileleri endişeye sürüklemektedir. Bu durum, ailelerin sık enfeksiyon geçirme algısı ile doktorlarının tanımlama farklarından kaynaklanmaktadır. Öte yandan ailenin kaygıları ve yakınmaları dikkatle gözden geçirilmeli gerekirse ileri tetkiklerle durum aydınlatılmalıdır.
Enfeksiyon geçirme yaşı, enfeksiyon bölgesi, tekrarlar öncesindeki belirti ve bulguları bize önemli ipuçları verebilir. Kreşe devam etme, alerji (atopi) öyküsü, kalabalık yaşam koşulları, okula giden kardeş sayısı ve sigara maruziyeti sık enfeksiyon ile birliktedir.
Sık enfeksiyonlu bir çocuğun altta yatan bağışıklık sistemi bozukluğu hakkında önemli ipuçları yakalanabilir.
Tekrarlayan enfeksiyonu olan çocuklar 4 grup altında incelenmektedir.
1-Normal çocuk
2-Alerjik (Atopik) çocuk
3-Kronik hastalığı olan çocuk
4-Bağışıklık sistem bozukluğu olan çocuk
Normal çocuklar; Bu gruptaki çocukların %50’sinde tekrarlayan enfeksiyona yol açacak belirgin bir nedenin olmadığı görülür. Geçirilen enfeksiyon sayısı yılda 4-8 arasında değişmektedir. Kreş veya yuvaya giden çocuklar ile okula giden kardeşleri olan çocuklarda ise bu rakam yılda 10-12 arasında değişmektedir. Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonu olan çocuklarda pasif sigara içiciliğinin önemli olduğu da unutulmamalıdır. Genellikle geçirilen enfeksiyonlar solunum yolu enfeksiyonu olup çoğunlukla viral nedenlerle oluşmaktadır.
Alerjik (Atopik) çocuklar; Sık hastalanan veya tekrarlayan enfeksiyonu olan hastaların %30’unu alerjik (atopik) hastalıklı çocuklar oluşturur. Örnek: Kronik alerjik rinit (saman nezlesi) yanlışlıkla kronik veya tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonu olarak değerlendirilebilir. Genellikle alerjik hastalıklı çocuklarda viral solunum yolu enfeksiyonlarının sonunda öksürük ve hırıltılı solunum şikayetlerinin arttığı görülür. Bu belirtiler reaktif solunum yolu hastalığı/astım gibi değerlendirme yerine, zatüre veya bronşit gibi tanımlanabilirler. Bu ataklar antibiyotik tedavisine iyi yanıt vermezken, alerji/astım tedavilerine yanıtlarının iyi olduğu görülmektedir. Alerjik bünyeli hastalarda sinüzit, rinit veya otit gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık görüldüğü, tekrarladığı ve uzun sürdüğü bilinmektedir. Bağığıklık sistemi bozukluklarından olan ve toplumda sık görülen, Selektif IgA eksikliği olan hastalarda da enfeksiyonlardan sonra en sık rastlanan problem alerjik rahatsızlıklardır.
Kronik hastalığı olan çocuklar; Sık hastalanan veya tekrarlayan enfeksiyonu olan hastaların %10’unu kronik hastalıklı çocuklar oluşturur. Bu çocuklar kronik hasta görünümünde olup büyümelerinde gerilik mevcuttur. Kilo almaları yavaştır. Hastalarda, kronik sistemik hastalık nedeniyle bağışıklık sistemi fonksiyon kaybına uğramıştır. Diabet, çocukluk çağı kanserleri, kronik böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, orak hücreli anemi, HIV enfeksiyonu bunlar arasında sayılabilir. Tek bir bölgede tekrarlayan enfeksiyon durumlarında öncelikle o bölgeye yönelik durumlar akla getirilmelidir. Anatomik ve/veya fizyolojik bozukluklar nedeniyle vücuttaki mekanik bariyerlerin hasarlanması durumları da aynı grupta değerlendirilir.
Bağışıklık sistemi bozuk olan çocuklar; Bağışıklık sistemi karmaşık bir sistem olup, eksikliğinde veya işlevsel bozukluklarında oluşan hastalıklar, tekrarlayan enfeksiyonlu çocukların %10’unu oluşturur. Bağışıklık sistemi bozuklukları primer (doğuştan) ve sekonder (sonradan kazanılan) immun yetmezlik olarak iki bölümde
incelenmektedir.
Bağışıklık Sistemi (İmmün Yetmezlik) Düşündüren 10 Klinik Bulgu.
- Yılda sekizden fazla üst solunum yolu enfeksiyonu,
Yılda ≥ 2 sinüs infeksiyonu,
2 ay veya daha fazla antibiyotik kullanımı,
Yılda ≥ 2 pnömoni,
Gelişme geriliği,
Tekrarlayan cilt veya organ abseleri,
Persistan (Süregen) oral moniliazis,
İntravenöz (damar yoluyla) tedavi gereksinimi,
İki veya daha fazla derin doku infeksiyonu,
Fırsatçı mikroorganizmalarla enfeksiyon,
Aile öyküsü,
Sık enfeksiyon geçiren çocuklarda, dikkatli olunmalı. Bağışıklık sistemi hastalıklarından (İmmmün
yetmezlik) şüphelenilen hastaların Alerji ve İmmünoloji uzmanlarınca değerlendirilmesi gereklidir. Alerji ve İmmonoloji Uzmanlarınca yapılacak değerlendirme hayat kurtarıcı olacaktır.
